siemano! miałam to zrobić wcześniej, ale z czasem reakcji różnie u różnych ludzi.
poniżej Wam wrzucam notatki, które zrobiłam na socjo. w sumie na ich bazie dało się to zaliczyć, jak Wam da gr A,B,C po wstępnych oględzinach zdobędziecie błogosławione "dost". mam nadzieję, że te pogróżki o gr f były kpiną i powodzenia 10tego.

SOCJOLOGIA

2. jednostka, a społeczeństwo

Postawa – trwały układ dyspozycji jednostki do określonego zachowania się wobec danego przedmiotu postawy.
Komponenty: poznawczy – trwałe poglądy jednostki na dany przedmiot postawy. emocjonalny – trwałe uczucia s stosunku do przedmiotu postawy. behawioralny – trwałe dążności względem danego przedmiotu.
SPOŁECZEŃSTWO- zbiorowość, relacje między osobnikami, stosunki społeczne (interakcje), liczba i rodzaj stosunków łączących ze sobą osobników na podstawie których wyróżniamy grupę na obszarze jednego terenu.
Koncepcje pojmowania jednostki ludzkiej:
1. k. abstrakcyjna <abstrakcjonistyczna> – nie rozpatruje jednostki jako podmiotu tylko analizuje struktury. nie ma żadnej charakterystyki jednostki jedynie przyjmuje się, jednostka jest podmiotem działań i zachowań i analizuje się różne formy, w jakich życie społeczne tych jednostek występuje (stosunki społeczne, grupy społeczne, procesy społeczne. Koncepcja ta abstrahuje od postaw ludzi czy motywów ich działania)
2. k. naturalistyczna – jednostka ludzka jest przedstawicielem gatunku, który reaguje na bodźce zewnętrzne poprzez odpowiednie zachowania;
Koncepcja behawioralna- objaśnia zachowanie człowieka jako reakcję na bodźce płynące z otoczenia, system kar i nagród
3. k. realistyczna – jednostka ludzka jest istotą społeczną i musi żyć we wspólnocie.
3 założenia:
- jednostka nie mogłaby rozwinąć swych cech specyficznie ludzkich, gdyby znajdowała się poza ludzkim środowiskiem społecznym.
- człowiek nie jest czymś danym, gotowym ostatecznie określonym
- jednostka tworzy różne rodzaje i formy życia zbiorowego

Wpływ społeczeństwa na jednostkę, teorie:
- teoria linearna (jeden stały kierunek rozwoju ludzkich dziejów, polegający na realizowaniu coraz większej wolności jednostki lub odwrotnie)
- teoria cykliczna (dzieje ludzkie polegają na zmiennym, powtarzającym się przechodzeniu społeczeństw ze stanów indywidualizmu do stanów kolektywizmu)
- teoria Hegla – rozwój historyczny, zdążający od stanu braku wolności dla jednostki poprzez stany wolności dla jednego, wolności dla kilku od stanu wolności dla wszystkich ludzi
- teoria Kazimierza Kellesa – Krauza –  głosi, iż rozwój społeczny toczy się według dwóch antagonistycznych zasad: indywidualizmu, socjalizmu, czyli przewagi interesów jednostki nad interesami społeczeństwa w jednym okresie, a przewagi interesów społecznych nad jednostkowymi w następnym okresie dziejowym.
- teoria Poppera – główny cel współżycia ludzkiego to wysiłki zmierzające do stworzenia „społeczeństwa otwartego”, służącego jednostce i jej wolności, w miejsce społeczeństwa „zamkniętego”, totalnego.

Trzy teorie na temat stosunku jednostki do społeczeństwa.
1. Organistyczna (Platon, Spencer) – społeczeństwo jest pierwotne w stosunku do człowieka, jest organizmem i decyduje o naturze, o istocie swej części, jaką jest człowieka. Społeczeństwo uznali za rzeczywistość pierwotną, a jednostkę ludzką za część i wytwór społeczeństwa. Osoba ludzka spełnia jedynie funkcje względem organizmu. Prowadziło do totalitarnych teorii.
2. Mechanistyczna, atomistyczna, umowy społecznej (Demokryt, Spencer, Hobbes, Locke, Rousseau) – istnieją jedynie rzeczy jednostkowe, zaś całości systemy są jedynie tworami umysłu ludzkiego. Społeczność jest tworem myśli ludzkiej, jest to nazwa, której nie odpowiada żaden desygnat w świecie rzeczywistości. Społeczność oznacza wykonywanie przez ludzi zgodnie z zawartą umową pewnych czynności podobnych lub uzupełniających się. Dobro powszechne jest sumą dóbr największej liczby jednostek.
3. Funkcjonalna ( św. Tomasz i Augustyn) – społeczeństwo nie jest bytem substancjalnym, ale są nim jedynie osoby ludzkie, które społeczeństwo czy społeczeństwa tworzą. Społeczności ludzkie istnieją realnie, są całościami odrębnymi od osób które je tworzą. Społeczność jest bytem przypadłościowym, realnym i polega na powiązaniu uzależnieniu się zespołem stosunków podporządkowania i współpracy przez osoby daną społeczność tworzące. Owo połączenie dokonuje się dla osiągnięcia określonego dobra. Społeczeństwo ma charakter więzi duchowej. Jej zadaniem jest osiąganie dobra wspólnego dla wszystkich. Realizacja dóbr jednostkowych następuje za pośrednictwem dobra wspólnego. Osoba ludzka jest autonomiczna i wyrasta ponad zbiorowość, z drugiej zaś strony jest w pewnym zakresie podporządkowana społeczności.

3.Proces socjalizacji. Kontrola społeczna
SOCJALIZACJA – proces, dzięki któremu jednostka wdraża się do sposobu życia swojej grupy i szerszego społeczeństwa przez uczenie się reguł i idei zawartych w kulturze
Socjalizacja odbywa się na 3ech poziomach:
na poziomie ogólnym polega na zdobyciu tych kompetencji i umiejętności, które są niezbędne dla społecznej egzystencji, życia wśród innych, w kooperacji z innymi (minimum kulturowe)
na niższym poziomie, oznacza wejście do konkretnej kultury – przyswojenie podzielanych w jej ramach swoistych dla niej idei, przekonań, reguł, norm, wartości, symboli
na jeszcze niższym poziomie, oznacza opanowanie konkretnych ról społecznych związanych z określonymi pozycjami, do których jednostka aspiruje
Dwa etapy procesu socjalizacji:
INTERNALIZACJA –czyli uwewnętrznienie, to uznanie za własne przekonań, wartości i norm przyswojonych w procesie socjalizacji.
EKSTERNALIZACJA – przejawianie się ukształtowanych kulturowo treści osobowościowych – motywacji czy postaw – w konkretnych działaniach
ODMIANY SOCJALIZACJI
SOCJALIZACJA PIERWOTNA <POCZĄTKOWA> – ten etap socjalizacji, który dokonuje się w dzieciństwie w rodzinie i innych grupach pierwotnych, nabywanie 1wszych wzorów zachowań
SOCJALIZACJA WTÓRNA <PERMANENTNA> – proces przyswajania coraz to nowych wzorów kulturowych, z którymi człowiek styka się nieustannie w toku całego życia, zdobycie umiejętności i kompetencji niezbędnych do akceptacji w konkretnych grupach, do których jednostka pragnie należeć
SOCJALIZACJA ANTYCYPUJĄCA – przyswajanie wzorów grupy, do której się nie należy, a jedynie pragnie należeć, czyli pozytywnej grupy odniesienia
SOCJALIZACJA ODWROTNA – sytuacja spotykana w warunkach szybkiej zmiany kulturowej, kiedy młode pokolenie stara się wdrożyć tradycjonalnie nastawione pokolenie starsze do nowych wzorów kulturowych: stylów bycia, mówienia, ubierania się, rozrywki, twórczości artystycznej itp.
RESOCJALIZACJA – eliminacja głęboko zinternalizowanych wzorów kulturowych i wpojenie wzorów przeciwstawnych (akulturacja)
AKULTURACJA- proces wdrażania jednostki do kultury innej niż ta, którą nabył przez wychowanie czy socjalizację.
KONTRSOCJALIZACJA- socjalizacja zgodna z wartościami nieakceptowanymi w społeczeństwie.
Proces socjalizacji wtórnej dotyczy dorosłego osobnika i trwa do końca życia. W wyniku socjalizacji wtórnej człowiek modyfikuje wcześniej poznane wzorce i role społeczne, zdarza się, że nawet niektóre z nich lub wszystkie odrzuca. Wśród procesów oddziaływania społeczeństwa na jednostkę znane jest zjawisko resocjalizacji, czyli powrotu do odrzuconych norm i wartości, tj. ponownej socjalizacji.
Funkcje socjalizacji:
-jednostka przyjmuje dorobek cywilizacyjny,
-zapewnia porządek społeczny, poprzez przekazywanie jednostce norm i zachowań przyjętych przez dane społeczeństwo.

Aktywność człowieka: zachowania, działania społeczne, interakcje, stos.  społeczne.
        Trzy teorie:
1.TEORIA BEHAWIORYSTYCZNA – osobowość, to wyuczony repertuar zachowań, przez które jednostka reaguje na płynące z otoczenia bodźce. Podstawowy mechanizm socjalizacji to instrumentalne uczenie się, a więc dobór repertuaru zachowań w oparciu o efekty zachowań wcześniejszych. Socjalizacja polega na tym, że społeczeństwo nagradza zachowania kulturowo właściwe, a karze zachowania nie odpowiadające oczekiwaniom kulturowym
2.TEORIA PSYCHOANALITYCZNA – socjalizacja to proces, poprzez który kultura internalizuje się w jednym tylko obszarze osobowości, w superego. Zinternalizowane wzory kulturowe nie realizują się od razu i wprost w działaniach, lecz przechodzą skomplikowany proces uzgadniania z popędami biologicznymi (,,id’’), w wyniku czego ulegają kompromisowym modyfikacjom i przejawiają się w działaniach tylko częściowo
ID- wrodzone potrzeby, popędy, sfera biologiczna; działa na zasadzie impulsów i chęci zaspokojenia potrzeb
SUPEREGO- wynik procesu socjalizacji, wewnętrzna reprezentacja wartości moralnych i ideałów wyznawanych przez daną społeczność
EGO = ID + SUPEREGO; sprawuje kontrolę nad funkcjami poznawczymi i intelektualnymi, jego zasadniczą rolą jest godzenie wymagań organizmu z warunkami środowiskowymi
    3.TEORIA SYMBOLICZNEGO INTERAKCJONIZMU – wszystko, co czyni      człowieka człowiekiem, wywodzi się ze społeczeństwa, z kontaktów i interakcji z innymi ludźmi. Natura ludzka człowieka wytwarza się dopiero przez życie w środowisku innych ludzi. Od społeczeństwa nabywamy nie tylko treść naszego myślenia, wiedzę, informacje, wzory, reguły, normy, wartości, ale także samą zdolność uczenia się, nabywania tych treści

JAŹŃ (w ujęciu symbolicznego interakcjonizmu) – wytworzona w kontaktach z innymi umiejętność patrzenia na siebie samego oczami partnerów, zdolność zdefiniowania swojego miejsca w szerszej zbiorowości, roli, jaką się pełni, obowiązków i powinności, jakie z niej wynikają, nakazów i zakazów, jakie zbiorowość jednostce narzuca.
<kółko podzielone na I/me; I- wrodzone cechy biologiczne; me- przejęte od społeczeństwa na drodze socjalizacji normy, wartości, powinności i obowiązki>

KONTROLA SPOŁECZNA- sprowadzenie działań na pożądany trop, aby zachowania biegły w pożądanym kierunku. Kontrola jest konieczna, aby społeczeństwo współżyło zgodnie, w harmonii. Wyznacza zasady, którymi powinni kierować się wszyscy ludzie wchodzący w skład społeczeństwa. Jest to system społecznych sankcji oraz organizacji, instytucji, które stosuję takie sankcje. Sankcje to: reakcje grupy na zachowanie społecznie ważne. Dzielą się na pozytywne-nagrody i negatywne-kary. Dzielą się na formalne- ograniczone prawem metody i środki ustalone według przepisów prawnych, nieformalne- reakcje opinii publicznej, grupy na czyjeś za-chowanie i na prawa regulujące te zachowania. Pod względem merytorycznym dzielą się na typy: 1 prawne- reakcje ustalone prawnie, 2 etyczne- zbiór zachowań moralnych lub niemoralnych, 3 religijne- system czy jednostka wypełnia nakazy, 4 komiczna- powodujące ośmieszenie jednostki, kpina z niej. Sankcje można podzielić na: formalne- pozytywne-publiczna pochwała, odznaczenie, nieformalne- pozytywne-pochwała od grupy, formalne- negatywne-brak akceptacji społecznej na zachowanie jednostki, areszt, więzienie, nieformalne- negatywne-wyklucza z kręgów towarzyskich. Środki kontroli społecznej: a)zwyczaj: zestaw, zbiór zachowań przekazywanych z pokolenia na pokolenie, podtrzymywanie zwyczajów wiąże się z tradycją rodziny, są ludzie, którzy do dziś przestrzegają bardzo starych zwyczajów. Nie przestrzeganie ich nie przynosi żadnych konfliktów, kar, zgorszenia ze strony opinii publicznej. b)obyczaj: zbiór zachowań w określonych sytuacjach, element trwały. Nie przestrzeganie obyczajów danej grupy spotyka się z niechęcią i potępieniem.
AMBIWALENCJA NORMY- rozbieżność oczekiwań jakie są dyktowane przez pojedynczą normę.
ANTYNOMIA NORMATYWNA: odmienna, a nawet przeciwstawna regulacja tej samej kwestii przez różne podsystemy normatywne (np. prawo inaczej niż moralność)
MORALNOŚĆ: zbiór norm i wartości, których naruszenie jest mocno piętnowane przez zbiorowość, ponieważ dotyczą zasadniczych i uniwersalnych problemów pojawiających się w stosunkach międzyludzkich, których rozwiązanie nie jest obojętne dla dobra partnerów
FUNKCJE SOCJALIZACJI
socjalizacja stanowi mechanizm transmisji kultury sprawia, że działania ludzi odpowiadają społecznym oczekiwaniom: wspólnie wyznawanym przez zbiorowość ideałom, wartościom, normom (tworzy się ład i porządek społeczny)
     EFEKTY SOCJALIZACJI
Idealna, najbardziej społecznie pożądana sytuacja polega na tym, aby ludzie w maksymalnym stopniu internalizowali wzory swojej kultury, aby sami chcieli postępować tak, jak wymaga od nich kultura, aby z własnej woli i niejako automatycznie spełniali społeczne oczekiwania
Mniej doskonały efekt socjalizacji to sytuacja, w której ludzie wprawdzie nie mają żadnej ochoty stosować się do wymagań normatywnych, ale mimo to działają zgodnie z nimi. W tym przypadku socjalizacja nie dała pełnej internalizacji norm, ale doprowadziła do wpojenia jednostce poczucia obowiązku
Mniej korzystna społecznie jest sytuacja trzecia, gdy ludzie ani nie chcą działać tak, jak powinni, ani nie traktują tego jako swojego obowiązku, a mimo to realizują nakazy i zakazy kulturowe, bo obawiają się sankcji. W tym przypadku socjalizacja nie wpoiła akceptacji reguł, nie wpoiła poczucia obowiązku wobec reguł nie akceptowanych, a wytworzyła jedynie ogólną świadomość, że działamy w otoczeniu innych i ci inni mogą nas ukarać, jeśli nie spełnimy ich oczekiwań

SŁABE OGNIWA SOCJALIZACJI
Aby socjalizacja była skuteczna, to, czego się uczymy, powinno być jednoznaczne i spójne
W okresach szybkich zmian społecznych kultura może popadać w stan anomii – dezorganizacji, chaosu, którego szczególną formą jest rozziew między wartościami, a normami mającymi służyć ich realizacji
Fakt rozmaitych sprzeczności czy konfliktów w obrębie kultury – antynomie normatywne (sprzeczne wzajemnie reguły); ambiwalencje normatywne (niezgodności oczekiwań dyktowane przez jedną i tę samą regułę); konflikt roli i konflikt ról
W każdym społeczeństwie występują grupy i środowiska kontrkulturowe, dewiacyjne czy przestępcze, które staja się agendami kontrsocjalizacji, lansując własne sposoby życia, ideały i wzory zasadniczo odmienne od dominujących
Sfera osobowości – tu podatność na kulturowe wpływy jest bardzo zróżnicowana
Kolejne ogniwo procesu socjalizacji to podejmowanie działań, które stanowią realizację ukształtowanych motywacji czy postaw. Gdy nie wytworzył się ani spontaniczny, bezrefleksyjny konformizm, ani poczucie obowiązku, decydująca staje się skuteczność systemu społecznych sankcji, zwanego kontrolą społeczną
KONTROLA SPOŁECZNA to środki zapewniające, że ludzie zachowują się zgodnie z ustalonymi normami, w sposób oczekiwany i aprobowany

4.Interakcje społeczne:
Świadome działanie jednostki lub grupy skierowane do innych podmiotów życia społecznego, zmierzające do wywarcia wpływu na osobowość czy zachowanie drugiego partnera.

STOSUNEK SPOŁECZNY – normatywnie określony schemat oczekiwanych interakcji między partnerami zajmującymi pewne pozycje społeczne i pełniącymi związane z nimi role
Cechy stosunku społecznego:
      -    WIELOŚĆ INTERAKCJI
NORMATYWNA REGULACJA
RELACJA MIĘDZY POZYCJAMI SPOŁECZNYMI (statusami) I ZWIĄZANYMI Z NIMI ROLAMI
Klasyfikacja stos. Społ.:
1.Kryterium pierwsze: W jaki sposób ludzie wchodzą w stosunki społeczne z innymi?
2.Kryterium drugie: Po co nawiązujemy stosunki społeczne (czynnik motywacyjny)?
INSTRUMENTALNE STOSUNKI SPOŁECZNE – takie, które służą realizacji potrzeb, celów czy aspiracji partnerów w innej dziedzinie niż ta, której dotyczy stosunek
AUTOTELICZNE STOSUNKI SPOŁECZNE – takie, których sens i cel leży w samym obcowaniu partnerów ze sobą, bez względu na jakiekolwiek inne korzyści
3.Kryterium trzecie:Ze względu na charakter normatywnej regulacji
STOSUNKI FORMALNE – działania partnerów są bardzo szczegółowo i precyzyjnie zdefiniowane oraz traktowane jako obligatoryjne, pod sankcją nieważności samego stosunku
STOSUNKI NIEFORMALNE – działania i interakcje partnerów mają różny kształt i różny przebieg i są w znacznym stopniu spontaniczne
4.Kryterium czwarte: czynnik czasu
CIĄGŁE - o strukturalnie wbudowanym długim (dożywotnim) okresie trwania
TERMINOWE-  stosunki społeczne zakładające wyraźne ramy czasowe
ZACHOWANIE – zewnętrznie obserwowalny ruch fizyczny przejawiany przez ludzi
BEHAWIORYZM – kierunek postulujący badanie elementarnych zachowań ludzkich jako reakcji na bodźce płynące z otoczenia lub od innych ludzi oraz traktowanie wszelkich złożonych przejawów życia społecznego jako kombinacji zachowań
DZIAŁANIE – zachowanie, z którym związane jest znaczenie motywacyjne i kulturowe
CZYNNOŚCI SPOŁECZNE – działania celowo adresowane do innych ludzi
DZIAŁANIA SPOŁECZNE – działania, które biorą pod uwagę rzeczywiste lub spodziewane reakcje partnera i są nieustannie modyfikowane w zależności od takich reakcji
DZIAŁANIA RACJONALNE
RACJONALNOŚĆ INSTRUMENTALNA – właściwość działań, które są efektem kalkulacji kosztów i zysków zmierzającej do uzyskania jak najwięcej najmniejszym kosztem
RACJONALNOŚĆ AUTOTELICZNA – właściwość działań, w których jednostka zmierza do celu tak dla niej wartościowego, że nie liczy się z najwyższymi nawet kosztami
DZIAŁANIA TRADYCJONALNE (rutynowe)- działania podjęte tylko dlatego, że tak się zawsze czyniło albo że tak wszyscy czynią w danej zbiorowości
DZIAŁANIA AFEKTYWNE (emocjonalne)- działania podjęte dlatego, że czujemy przemożną potrzebę ekspresji pewnych stanów psychicznych, radości, gniewu, strachu itp.
CZTERY TEORIE INTERAKCJI
TEORIA BEHAWIORALNA – interakcja to wzajemnie powiązane zachowania jednostek, sekwencja bodźców i reakcji
TEORIA WYMIANY (teoria racjonalnego wyboru) – interakcja to wzajemna wymiana pewnych dóbr czy wartości między partnerami. Modelem myślowym jest tutaj transakcja ekonomiczna, akt kupna i sprzedaży.
TEORIA SYMBOLICZNEGO INTERAKCJONIZMU – istotą interakcji jest komunikacja, a wymiana i wzajemność dotyczą nie tyle obiektów materialnych, co idei, symboli, znaczeń
Pięć etapów:
- ROZPOZNANIE PARTNERA (wskazanie go sobie) 
- IDENTYFIKACJA PARTNERA (jako kogoś ważnego dla mnie)
- DEFINICJA SYTUACJI (w jakiej razem się znajdujemy)
- INTERPRETACJA SYMBOLICZNEJ TREŚCI (gestów, słów, języka ciała itp.)
- POSTAWIENIE SIĘ W ROLI INNEGO
TEORIA DRAMATURGICZNA – analogia codziennego życia społecznego do teatru. W myśl tej koncepcji ludzie kierują się w swoich działaniach przede wszystkim dążeniem do zrobienia na partnerach czy audytoriach dobrego wrażenia; coś nieustannie grają przed drugimi, starając się przedstawić siebie samych w dobrym świetle


5.Stosunki społeczne, organizacje, struktury społeczne.

POZYCJA SPOŁECZNA (status) – wyróżnione i nazwane w danej kulturze typowe miejsce w społeczeństwie, które zajmować może wiele różnych osób (np. zawód)
ROLA SPOŁECZNA: zbiór norm i wartości związanych z określoną pozycją społeczną, przepisany dla tej pozycji i  wymagany od każdego, kto pozycję tę zajmuje
KONFLIKT RÓL: rozbieżność oczekiwań społecznych związanych z rozmaitymi pozycjami społecznymi (statusami) zajmowanymi równocześnie przez jednostkę
KONFLIKT W OBRĘBIE JEDNEJ ROLI (między segmentami roli)
RODOWISKO SPOŁECZNE – jednorodny zbiór takich samych lub przynajmniej istotnie podobnych pozycji i ról
SOLIDARNOŚĆ ŚRODOWISKOWA – więź społeczna, poczucie tożsamości zbiorowej typu ,,my’’, pomiędzy ludźmi o podobnej pozycji społecznej, zwłaszcza zawodowej
KRĄG SPOŁECZNY – zestaw typowych innych pozycji, z którymi dana pozycja jest powiązana, wyznaczający typowe kierunki interakcji i selekcjonujący typowych partnerów, z którymi nawiązuje kontakt każdy, kto tę pozycję zajmuje
KONFLIKT W OBRĘBIE POZYCJI SPOŁECZNEJ – niezgodność oczekiwań ze strony rozmaitych partnerów, z którymi ma typowo do czynienia każdy, kto zajmuje jakąś pojedynczą pozycję społeczną (inaczej: konflikt między segmentami jego roli społecznej)
KONGLOMERAT POZYCJI (ang. status set) – zbiór pozycji, które zajmuje równocześnie dana osoba
POZYCJA NACZELNA – taka, na którą dana kultura kładzie największy nacisk jako najważniejszą
POZYCJA CENTRALNA – taka pozycja społeczna, którą jednostka wskazuje sobie za najważniejszą i z którą się najbardziej identyfikuje w obrębie konglomeratu pozycji, jakie równocześnie zajmuje w społeczeństwie
KONFLIKT MIĘDZY POZYCJAMI (inaczej konflikt ról) – niezgodność oczekiwań związanych z rozmaitymi pozycjami zajmowanymi równocześnie przez jedną osobę
ORGANIZACJA SPOŁECZNA – zintegrowany zbiór pozycji społecznych i sieć wiążących je stosunków społecznych, realizujący wspólnie jakieś istotne społecznie funkcje
INSTYTUCJONALIZACJA STOSUNKU SPOŁECZNEGO – proces krystalizowania się i artykułowania normatywnej regulacji, dotyczącej interakcji między osobami zajmującymi typowe, wyróżnialne pozycje w społeczeństwie


Cechy organizacji biurokratycznej według MAXA WEBERA:
DRABINA BIUROKRATYCZNA <HIERARCHIA>–wieloszczeblowa hierarchia pozycji ułożona według zakresu posiadanej władzy
PODZIAŁ FUNKCJI I KOMPETENCJI
DEPERSONALIZACJA stosunków między urzędnikami i petentami
REKRUTACJA według kryteriów UNIWERSALISTYCZNYCH
REGULARNE, z góry ustalone, KRYTERIA I PROCEDURY AWANSOWE
WYNAGRODZENIE ZWIĄZANE TYLKO Z RODZAJEM PEŁNIONEGO URZĘDU
REJESTRACJA stosunków między urzędnikami i petentami 

    6 Działania masowe i ruchy społeczne.

MIKROSTRUKTURY (małe struktury społeczne) – sieć powiązań między elementarnymi składnikami życia społecznego (np. rodzina, krąg przyjaciół)
MAKROSTRUKTURY (wielkie struktury społeczne) – sieć powiązań między złożonymi obiektami społecznymi (np. struktura polityczna, struktura gospodarcza)
STRUKTURY POKREWIEŃSTWA – swoisty układ relacji między członkami węższych czy szerszych rodzin, wytwarzający się przez urodzenie lub akt małżeństwa (powinowactwo)
STRUKTURY KOMUNIKACYJNE (interakcyjne: amerykański psycholog społeczny Harold Leavitt) – typowe kierunki inicjowania interakcji, a także dostępne kanały komunikacyjne między osobami zajmującymi różne pozycje w organizacji czy grupie
STRUKTURY SOCJOMETRYCZNE (włoski socjolog Jakob Moreno) – układ wzajemnych sympatii, antypatii czy obojętności, jakie występują pomiędzy członkami grupy
DZIAŁANIA MASOWE (wielość i równoczesność) – gdy wielu ludzi, w podobnym czasie, ale osobno i dla indywidualnych celów, podejmuje podobne działania, które przynoszą zagregowane i skumulowane skutki wykraczające poza zakres prywatny i jednostkowy, a uzyskujące znaczenie ogólnospołeczne
ZACHOWANIA ZBIOROWE – gdy wielu ludzi działa w pojedynkę, na własną rękę, ale w bliskości przestrzennej z innymi, w tych samych warunkach sytuacyjnych, co prowadzi do modyfikacji zachowania każdego z nich w kierunku opisywanym przez ,,psychologię tłumów’’
CZTERY ODMIANY ZACHOWAŃ ZBIOROWYCH:
TŁUM – duża zbiorowość ludzi, którzy znaleźli się w bezpośrednim kontakcie przestrzennym i reagują spontanicznie, bezrefleksyjnie i naśladowczo na wspólne bodźce i na współobecność innych
AUDYTORIUM (widownia) – działanie ludzi zebranych razem, aby brać udział w przedstawieniu teatralnym, koncercie, seansie filmowym, meczu piłkarskim itp. Są to jednak kontakty chwilowe, przelotne, pozbawione głębszej treści. Po wyjściu z sali czy stadionu uczestnicy znów stają się anonimowi
PUBLICZNOŚĆ – zbiorowość obserwatorów, widzów lub słuchaczy, którzy równocześnie, choć w rozproszeniu przestrzennym, skupiają uwagę na tym samym zdarzeniu, programie telewizyjnym czy radiowym, i doznają podobnych wrażeń i przeżyć
POKOLENIE – zbiorowość ludzi, którzy choć osobno i niezależnie od siebie, doświadczyli takich samych, ważnych wydarzeń historycznych, przeżyli te same sytuacje i reagowali na te same wyzwania, co znalazło wyraz w ich przekonaniach, regułach i wartościach, oraz wytworzyło poczucie wspólnego losu

DZIAŁANIA ZBIOROWE  - wspólna aktywność, pojawiająca się wtedy, gdy ludzie zdają sobie sprawę, że celów, jakie sobie postawili, nie da się zrealizować w pojedynkę, a jedynie razem z innymi, z udziałem innych, przy pomocy innych

5 WARUNKÓW KONIECZNYCH (aby takie działanie było skuteczne):
wyraźna artykulacja celów działania
określenie strategii postępowania
podział funkcji między uczestników
koordynacja różnych funkcji
wyłonienie się przywództwa
RUCHY SPOŁECZNE – akcje zbiorowe zmierzające do wywołania lub powstrzymania zmiany społecznej
Dwie istotne cechy:
są one ukierunkowane na szczególny cel, jakim jest zrealizowanie jakiegoś rodzaju zmiany społecznej
przebiegają w ramach niezinstytucjonalizowanych i niesformalizowanych
sprzyjające warunki formowania się, mobilizowania i rozwijania ruchów społecznych (8 uwarunkowań):
proces urbanizacji
proces industrializacji
umasowienie edukacji
rozwój nowoczesnych technologii
wzrost niezadowolenia
ideologia aktywistyczna i progresywistyczna
ideologia demokratyczna
pula wolnego czasu i energii
KLASYFIKACJA RUCHÓW SPOŁECZNYCH (4 rodzaje)

RUCHY REFORMATORSKIE – akcje zbiorowe o celach ograniczonych do modyfikacji zasad, reguł czy norm (np. prawnych) przy zachowaniu nienaruszonych podstaw ustrojowych czy organizacyjnych
RUCHY RADYKALNE – akcje zbiorowe, których celem jest zmiana fundamentów panującego ustroju, a w szczególności panujących wartości
STARE RUCHY SPOŁECZNE – ruchy społeczne występujące w imię interesów ekonomicznych lub politycznych wyraźnie wyodrębnionych segmentów społeczeństwa – klas społecznych, grup zawodowych, etnicznych, rasowych
NOWE RUCHY SPOŁECZNE – ruchy o szerokim, heterogenicznym składzie uczestników, walczących o realizację uniwersalnych, postmaterialistycznych wartości: harmonii z przyrodą, ochrony środowiska, pokoju, emancypacji kobiet, zapewnienia praw mniejszości i grup eksploatowanych, obrony życia poczętego itp.
RUCHY ANTYGLOBALIZACYJNE – nowa fala ruchów społecznych o charakterze radykalnym i lewicowym, która pojawiła się na przełomie XX i XXI stulecia jako protest przeciwko dominacji wielkich korporacji i centrów finansowych, konsumpcyjnemu stylowi życia, uderzającym nierównościom społecznym i endemicznej biedzie w skali globalnej